Binnen een paar jaar kun je digitaal de Estse nationaliteit aanvragen, ook al ben je nog nooit in het land geweest. Zo moet het makkelijker worden voor ondernemers om een bedrijf te beginnen in Estland, en dus in de Europese Unie.

Estland loopt voorop wat betreft digitale ontwikkelingen. Sinds 2005 kunnen Esten bijvoorbeeld via internet stemmen bij verkiezingen. Niet voor niets heeft het land als bijnaam E-stonia, waar de ‘e’ voor elektronisch staat.

Door de hoge mate van digitalisering zijn er relatief veel technologiebedrijfjes. In Estland wonen zo’n 1,3 miljoen inwoners. Dat is evenveel als in Europese steden als München, Milaan en Praag. Het is geen superrijk land. Het bruto binnenlands product is ongeveer 16.800 euro per inwoner, bijna drie keer zo weinig als in Nederland. Toch heeft de Baltische staat meer startups per hoofd van de bevolking dan elk ander Europees land. (Lees hier waarom dat zo is.)

Grootste succesverhaal is internetbeldienst Skype, dat werd opgericht door een Zweed en een Deen, maar gebouwd door Esten. Een ander jong bedrijf dat aan de weg timmert, is de taxi-app Taxify, een concurrent is van het Amerikaanse Uber. Taxify wil Oost-Europa veroveren.

Elektronisch Est worden

Estland is nog niet tevreden met het huidige niveau van bedrijvigheid en wil verder groeien. Maar hoe doe je dat als kikkerlandje? Simpel, denkt het Estse ministerie van Binnenlandse Zaken. We zorgen gewoon dat er meer Esten komen.

Door nieuwe regelgeving moet het voor buitenlanders een koud kunstje worden om een Estse elektronische identiteitskaart aan te vragen, schrijft ZDNet. Als het parlement akkoord gaat met de plannen, is dat voor het einde van het jaar mogelijk.

Het ministerie heeft een ambitieuze doelstelling: in 2025 zouden 10 miljoen mensen over een digitale identiteitskaart kunnen beschikken. Daarmee zou het aantal Esten verachtvoudigen.

De digitale Esten hebben niet dezelfde rechten als inwoners van het land. Hun wettelijke positie is vergelijkbaar met die van buitenlanders die wonen in de Baltische staat.

Europese Unie

Het aanvragen van de id-kaart kan in eerste instantie alleen in Estland zelf. Maar waarschijnlijk is het vanaf 2015 ook mogelijk om in ambassades en consulaten een Estse id-kaart aan te vragen. Daarvoor moet je wel je vingerafdruk afgeven of een irisscan laten doen. Ook wordt je achtergrond nagegaan.

Heb je niet te veel op je kerfstok, dan mag je jezelf een digitale Est noemen en krijg je een elektronische id-kaart. Daarmee kun je online diensten in Estland gebruiken, een bankrekening openen en een bedrijf oprichten.

Aangezien Estland in de Europese Unie ligt, is dat voor niet-Europese bedrijven een interessante optie om voet aan de grond te krijgen in de EU. Een techbedrijf uit het Amerikaanse Silicon Valley zou zodoende niet meer het vliegtuig hoeven pakken; binnenstappen bij een Ests consulaat is voldoende om uit te breiden naar de EU.

Aantal bedrijven verdubbelen

Estland hoopt door de 'elektronische verblijfsvergunning' dat er meer ondernemingen komen in het land. "We hebben nu 80.000 bedrijven in Estland", zegt Taavi Kotka, verantwoordelijk voor ICT-zaken bij het ministerie van Economische Zaken tegenover ZDNet. "Als we dat aantal kunnen verdubbelen met de e-identiteitskaart, dan zou dat een enorm succes zijn."

En Estland heeft, naast de uitstekende digitale infrastructuur en de locatie in de EU, nog meer lokkertjes. Zo worden winsten niet belast als het geld weer wordt geïnvesteerd in Estland.

Identiteit bevestigen

Een hoofdtaak van de overheid is het creëren van een goed ondernemersklimaat, meent Kotka. Het plan voor de digitale nationaliteit kan daar zeker bij helpen. Maar er zijn nog wel een aantal hordes te nemen.

Zo moeten de plannen eerst nog langs het parlement en is het afwachten of de particuliere sector het idee omarmt. Ook zijn er nog wat digitale hobbels te nemen. Zo moet je om een bankrekening te openen nu zelf nog langsgaan bij een vestiging in Estland om je identiteit te bevestigen.

Maar ook daar komt mogelijk verandering in. Kotka vindt dat je al genoeg stappen moet doorlopen om een digitale id-kaart te bemachtigen. De identiteitscontrole bij de bank is dan overbodig. Directeur Andres Kitter van de Estse bank LHV Pank toont zich tegenover ZDNet enthousiast over de plannen. Hij heeft goede hoop dat het openen van een bankrekening straks ook vanuit het buitenland kan, al hangt dat wel af van nieuwe wetgeving.

Aantrekkelijk voor criminelen

In het ideale scenario kun je straks een bedrijf beginnen en runnen in Estland zonder ooit in het land te zijn geweest. Het risico bestaat dat de digitale id-kaart daardoor aantrekkelijk wordt voor criminelen om bijvoorbeeld geld wit te wassen. Ook zullen hackers hun pijlen meer gaan richten op de Estse online diensten.

Volgens Kitter van LHV Pank is dat geen reden om de plannen niet door te zetten. "Criminelen zullen er altijd zijn", aldus de bankdirecteur. "Als er 100.000 bedrijven zijn en daarvan zijn er 4.000 niet pluis, dan moeten we dat aanpakken. Maar daardoor moeten we ons niet tegen laten houden."